Nudności i wymioty w migrenie
Migrenie towarzyszą liczne objawy, z których jednym z najbardziej uciążliwych są nudności i wymioty. Te pierwsze dotyczą 60 - 95% chorych, te drugie 50 - 62%. Podczas ataku migreny dochodzi do spowolnienia perystaltyki przewodu pokarmowego, przez co pokarm na dłużej zatrzymuje się w żołądku i jelitach. Pacjenci zgłaszają również jadłowstręt, a często także zaparcia.
Przyczyną nudności w migrenach jest najprawdopodobniej aktywacja ośrodków w mózgu, które odpowiadają za powstawanie tego objawu: istoty szarej okołowodociągowej oraz dogłowowego grzbietowego obszaru rdzenia przedłużonego. Spowolnienie perystaltyki jest zaś zatem efektem zjawisk zachodzących w mózgu.
Nudności mogą być obecne także w okresie przed i po pojawianiu się bólu, choć zwykle występują około godziny po jego początku. U niektórych, zwłaszcza u dzieci niemających migreny pojawiają się cykliczne wymioty - zespół objawów epizodycznych znacznie zwiększających ryzyko pojawienia się migreny w przyszłości. Zaburzenie to niekiedy tłumaczy się jako rodzaj migreny bez bólu, w którym zachodzą te same, co w migrenie mechanizmy prowadzące do wymiotów.
Leczenie ataków migreny powinno obejmować również zwalczanie nudności i wymiotów. Osobom mającym ataki z nasilonymi objawami ze strony przewodu pokarmowego zaleca się leki przeciwwymiotne razem z lekiem przerywającym atak, jeszcze zanim pojawią się nudności. Niestety, nudności sprawiają, że trudniej przyjmować jest leki doustne. Wymioty zaś w ogóle wymagają podania leków inną drogą. Na szczęście istnieje co najmniej kilka preparatów pozwalających podać leki przeciwmigrenowe drogą donosową, podjęzykową lub podskórną.
Leki przeciwwymiotne najczęściej zapisywane chorym na migreny to:
- metoklopramid - 10 mg co 8 godzin;
- prometazyna - 25 mg co 12 godzin;
- prochlorperazyna - 5-10mg co 6-8 godzin;
- tietylperazyna - 6,5mg co 8 godzin (dostępne są również czopki);
- dimenhydrynat - 50-100 mg co 4-6 godzin.
U kobiet w ciąży w I i II trymestrze prawdopodobnie bezpieczny jest dimenhydrynat, a w II i III trymestrze metoklopramid. Niestety żaden z leków nie jest w pełni bezpieczny w okresie karmienia piersią.
Również leki stosowane do zwalczania bólu częściowo łagodzą wymioty. Dotyczy to w pewnym stopniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a w większym tryptanów. Niestety, te ostatnie pomimo korzystnego wpływu na nudności, mogą nasilać objawy ze strony przewodu pokarmowego (spowolnienie opróżniania się żołądka). Z kolei ergotaminy często znacznie nasilają nudności.
Do łagodzenia objawów ze strony przewodu pokarmowego od wieków wykorzystywane są również metody naturalne. Imbir, mięta pieprzowa u części chorych skutecznie zmniejszają nudności. Również witamina B6 łagodzi te dolegliwość. Ponadto istnieją pojedyncze badania dowodzące skuteczności akupunktury i akupresury w zwalczaniu nudności towarzyszących migrenom.
Niebagatelną rolę odgrywają również metody zapobiegania atakom. Wydaje się bowiem, że im mniej epizodów bólu, tym mniej będzie objawów mu towarzyszących. Skuteczne zmniejszenie częstości ataków opiera się na kontroli czynników wywołujących, takich jak stres, brak snu, niektóre pokarmy. Ponadto wykorzystywane są metody profilaktyki farmakologicznej. Spośród stosowanych leków profilaktycznych amitryptylina wydaje się najskuteczniej zmniejszać nudności.
Na koniec należy wspomnieć, że niektórzy pacjenci opisują paradoksalne zjawisko: migrenowy ból głowy ustępuje po wymiotach. Ten fenomen opisywany jest też w literaturze fachowej, ale brak jest obecnie wyjaśnienia, dlaczego niekiedy tak się dzieje.
