Migrena w ciąży

Bóle głowy w ciąży zdarzają się stosunkowo często. Stawia to pacjentki i lekarzy przed pytaniem o przyczynę dolegliwości oraz bezpiecznie leczenie. Jest to istotne ponieważ aż w 1/3 przypadków bóle głowy ciężarnych są wynikiem innych chorób. Choroby te, podobnie jak stosowane leczenie mogą stanowić zagrożenie dla matki i dziecka.

Przyczyny

Bóle głowy, które nie występowały przed ciążą oraz te powiązane z wysokim ciśnieniem tętniczym zdecydowanie częściej są wtórne do innych chorób. Oznacza to, że wymagają one dokładnej i pilnej oceny lekarskiej! Do innych sygnałów mogących świadczyć, o groźnej przyczynie bólu należą wtórne bóle głowy występujące w przeszłości, nasilający się ból, drgawki, gorączka, nieprawidłowości w badaniu neurologicznym. Niestety same objawy są mało charakterystyczne i często wskazane są badania laboratoryjne krwi, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego, a także badania obrazowe (np. rezonans magnetyczny). Do przyczyn bólu głowy w ciąży należą:

  • 59% - migrena;
  • 5% - inne pierwotne bóle głowy tj. napięciowy ból głowy czy pierwotny kłujący ból głowy.
  • 36% inne choroby (wtórne bóle głowy) w tym:
    • 18% - nadciśnienie tętnicze w przebiegu:
      • stanu przedrzucawkowego;
      • PRES (zespołu tylnej odwracalnej encefalopatii);
      • rzucawki;
      • zespołu HELLP;
      • ostrego nadciśnienia tętniczego;
      • RCVS (odwracalnego zespołu skurczu naczyń mózgowych).
    • 18% - inne zaburzenia:
      • gruczolak lub zawał przysadki;
      • infekcja;
      • odma wewnątrzczaszkowa
      • zakrzepica żył i zatok mózgu;
      • padaczka;
      • krwawienie wewnątrzczaszkowe;
      • idiopatyczne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Ból głowy w pierwszej dobie po porodzie zwykle (75%) jest wtórny do innych chorób. Główną przyczyną jest zespół popunkcyjny, ale niekiedy stan przedrzucawkowy i zaburzenia naczyniowe mózgu. Zatem w takich przypadkach wskazane jest pilne wykonanie diagnostyki.

Przebieg i rokowanie

  • Ponad połowa bólów głowy pojawia się w trzecim trymestrze.
  • Migreną w ciąży jest związana z wyższym ryzykiem dla matki (nadciśnienie, przedrzucawka, poronienie) oraz dziecka (niska masa urodzeniowa, wcześniactwo). Należy podkreślić jednak, że ryzyko to, choć podwyższone, jest jednak wciąż niewielkie.

Migrena w ciąży

U większości pacjentek bóle migrenowe znacząco zmniejszają się w 2. i 3. trymestrze, co tłumaczy się między innymi zwiększonymi stężeniami estrogenów. Niestety, 4-8% kobiet wymaga leczenia, tymczasem część leków stosowanych w migrenach jest przeciwwskazana ze względu na ryzyko jakie niosą dla dziecka. Należy to uwzględnić już na etapie planowania ciąży, aby uniknąć stosowania niektórych rodzajów farmakoterapii w początkowym okresie po zapłodnieniu, kiedy płód najbardziej narażony jest na szkodliwe (teratogenne) działanie leków.

  • Bezpieczne metody niefarmakologiczne:
    • regularne odżywianie i nawadnianie;
    • higiena snu;
    • regularny, umiarkowany wysiłek fizyczny;
    • techniki relaksacyjne;
    • joga;
    • zakaz stosowania alkoholu i tytoniu;
    • ryboflawina i koenzym Q10, uznawane są za prawdopodobnie bezpieczne i skuteczne, choć badania w ciąży nie zostały przeprowadzone;
    • przezczaszkowa stymulacja magnetyczna - niedawno ukazała się wstępna praca sugerująca skuteczność i bezpieczeństwo tej metody w ciąży, choć konieczne są dalsze badania.
  • Metody niefarmakologiczne o bezpieczeństwie budzącym wątpliwości:
    • magnez - dotychczas powszechnie zalecany w ciąży, podawany w wysokich dawkach dożylnych związany był z wrodzonymi wadami kośćca u dzieci;
    • akupunktura - posiada dowody na skuteczność w migrenach, ale w rzadkich przypadkach opisywano przypadki poronień.
  • Leki służące do przerywania ataków, które są prawdopodobnie bezpieczne:
    • paracetamol, ale ostatnio ukazało się kilka badań wiążących jego stosowanie w ciąży z zaburzeniami zachowania u dzieci, w tym postaciami ze spektrum autyzmu;
    • metoklopramid;
    • difenhydramina;
    • kofeina;
    • ondansetron w łagodzeniu nudności;
    • bloki polegające na ostrzykiwaniu nerwów lignokainą (należy liczyć się z rzadkimi powikłaniami głównie pod postacią miejscowych zakażeń).
  • Leki służące do przerywania ataków, które są związane z niewielkim ryzykiem:
    • opiaty - związane z wysokim ryzykiem wystąpienia bólu głowy z nadużywania leków oraz niewielkim ryzykiem pojawienia się wrodzonych wad płodu;
    • tryptany - w badaniu przeprowadzonym w 2017 roku nie wykryto zwiększonej częstości dużych wad płodu, poronień, porodów przedwczesnych i stanu przedrzucawkowego. Sumatryptan wydaje się optymalnym wyborem ze względu na największe doświadczenia.
  • Leki służące do zapobiegania atakom, które są prawdopodobnie bezpieczne:
    • memantyna chlorowodorku - preparaty zarejestrowana w chorobie Alzheimera prawdopodobnie zmniejszający liczbę ataków migreny;
    • cyproheptadyna - lek przeciwalergiczny prawdopodobnie zmniejszający liczbę ataków migreny.
  • Leki służące do zapobiegania atakom, które są związane z niewielkim ryzykiem:
    • betablokery;
    • trójcykliczne leki przeciwdepresyjne.
  • Brak jest jakichkolwiek danych nt. bezpieczeństwa toksyny botulinowej w ciąży.

W okresie karmienia piersią wśród opcji leczenia znajduje się sumatryptan i ibuprofen, które są bezpieczne dla dzieci pomimo, że przedostają się do mleka matki.

fb.png

instagram.png

Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu - Leczenie bólu głowy

ul. Kacza 8, 01-013 Warszawa

+48 22 710 33 33

Rejestracja online